Otomasyon Panoları Hakkında Bilmedikleriniz
otomasyon Panoları Hakkında Bilmedikleriniz
otomasyon Panoları Endüstriyel Süreçlerin Beyni, otomasyon panoları, modern endüstriyel tesislerin ve akıllı binaların üretim süreçlerini ve iş akışlarını otomatik olarak kontrol eden, izleyen ve yöneten merkezi sistemlerdir. Esas olarak Programlanabilir Lojik Kontrolcü (PLC) veya benzeri kontrol cihazlarını barındıran bu panolar, sistemdeki tüm elektrikli ve elektronik bileşenleri bir araya getirerek düzenli ve güvenli bir çalışma ortamı sağlar. Temel Yapı ve Bileşenler otomasyon panoları, bir sistemin “sinir sistemi”, “beyni” ve “kasları” olarak işlev gören çeşitli donanımlardan oluşur. Bu panoların verimli çalışmasını sağlayan temel bileşenler şunlardır:
- Programlanabilir Lojik Kontrolcü (PLC) / Endüstriyel PC: Panonun beyni olarak görev yapar. Sensörlerden gelen verileri işler, önceden programlanmış mantıksal talimatları uygular ve çıkış birimlerine (aktüatör, motor, valf vb.) gerekli komutları gönderir.
- İnsan-Makine Arayüzü (HMI): Operatörün sistemi izlemesini, kontrol etmesini ve ayarlamasını sağlayan dokunmatik ekranlı panellerdir.
- Güç Kaynakları ve Dağıtım Üniteleri: PLC ve diğer elektronik bileşenler için gerekli olan kararlı voltajı sağlar ve enerjiyi sistem içerisinde dağıtır.
- Anahtarlama ve Koruma Cihazları:
* Kontaktörler / Röleler: Yüksek güçteki motor ve ekipmanların açılıp kapanmasını kontrol eden anahtarlama elemanlarıdır.
* Devre Kesiciler / Sigortalar: Aşırı akım ve kısa devre gibi durumlarda sistemi ve ekipmanları koruyarak güvenliği sağlar.
* Termik Manyetik Şalterler: Motorları aşırı yüklenmeye karşı korur.
- Klemensler ve Kablo Kanalları: Saha ekipmanlarından gelen sinyal ve güç kablolarının panoya düzenli, güvenli ve kolay bakımı yapılacak şekilde bağlanmasını sağlar.
- Sürücüler (Motor Sürücüleri/Invertörler): Motorların hızını ve torkunu hassas bir şekilde kontrol etmeye yarar.
- Remote Terminal Unit (RTU): Özellikle coğrafi olarak dağınık sistemlerde (su/gaz boru hatları, enerji şebekeleri) uzak cihazların izlenmesi ve kontrol edilmesi için kullanılır.
Eklenen Önemli Bileşenler ve Güncel Trendler
- Haberleşme Modülleri ve Endüstri 4.0 Entegrasyonu Günümüzde otomasyon panoları sadece yerel kontrol yapmakla kalmıyor, aynı zamanda IIoT (Endüstriyel Nesnelerin İnterneti) altyapısına entegre oluyor.
- Ethernet/IP, PROFINET, Modbus TCP, OPC UA, MQTT gibi protokolleri destekleyen haberleşme modülleri
- IO-Link master modülleri (sensör ve aktüatörlerden diagnostik veri toplamak için)
- Edge gateway’ler ve cloud bağlantısı (AWS IoT, Azure IoT, MindSphere vb.)
- Güvenlik (Safety) Sistemleri Modern panolarda fonksiyonel güvenlik ayrı bir katman olarak tasarlanır:
- Safety PLC’ler (PILZ, Siemens Safety Integrated, Allen-Bradley GuardLogix vb.)
- Güvenli giriş/çıkış modülleri
- Emniyet röleleri, ışık bariyerleri, acil stop devreleri (EN ISO 13849-1 ve IEC 62061 standartlarına uygun PL/SIL seviyeleri)
- Pano İklimlendirme ve Soğutma Özellikle yüksek güçlü sürücü ve transformatör bulunan panolarda:
- Fan-filtre üniteleri, klima üniteleri, heat exchanger’lar
- Vorteks soğutucular (basınçlı hava ile soğutma)
- Nem ve toz kontrolü (IP55, IP66 koruma sınıfı)
- Pano Tasarım ve Standartlar
- Pano İçindeki Yeni Nesil Ürünler
- Kompakt PLC’ler (Siemens S7-1200/1500, Allen-Bradley CompactLogix, Beckhoff CX serisi)
- Akıllı motor koruma röleleri (Siemens 3UF7, Schneider TeSys T, ABB UMC100.3)
- Enerji analizörleri ve güç kalitesi ölçüm cihazları (panonun kendi enerji tüketimini izlemek için)
Tipik Bir otomasyon Panosunun Katmanlı Yapısı
- Güç Katmanı → MCC (Motor Kontrol Merkezi) bölümü, bara sistemleri
- Kontrol Katmanı → PLC, HMI, network switch’ler
- Field Katmanı → Klemens sıraları, sinyal izolatörleri, röleler
- Safety Katmanı → Ayrı bara ve kablolama ile bağımsız emniyet devresi
